तुळशीचा विवाह माहिती

ज्या घरात तुळशीचा विवाह होतो, त्या घरातील उपवर मुलामुलींचा विवाह सुकर होतो, अशी भाविकांची श्रद्धा असते. 

ज्योत्स्ना गाडगीळ 

श्रीविष्णूला तुळस अतिप्रिय म्हणून तिला ‘हरिप्रिया’ म्हणतात. पुढे वृंदा हिनेही द्वापार युगात रुक्मिणीच्या रूपाने अवतरून विष्णूचा अवतार श्रीकृष्ण त्यास कार्तिक शुद्ध द्वादशीच्या दिवशी वरले. अशा प्रकारे, हिंदू लोक रुक्मिणी-कृष्णविवाह तुळशी विवाह विधीच्या रूपाने त्या दिवशी दरवर्षी साजरा करतात.

तुळशी विवाहाची आख्यायिका :

जालंदर असुराची पत्नी वृंदा अतिशय पतिव्रता होती. तिच्या पुण्यप्रभावामुळे तो देवांनाही अजिंक्य झाला होता. वृंदेला भ्रष्ट केल्याशिवाय जालंदरचा पराभव शक्य नाही, हे देवतांना कळून चुकले. म्हणून भगवान महाविष्णूंनी जालंदराच्या अनुपस्थितीत त्याचेच रूप धारण करून, त्याच्या महाली जाऊन वृंदेचे सत्व हरण केले. सती वृंदा हिच पुढे तुळशीरूपाने प्रगट झाली, तेव्हा तिचे महात्म्य वाढवण्यासाठी भगवान विष्णूंनी स्वत: तिच्याशी लग्न केले. त्या विवाहाची स्मृती म्हणून कार्तिक शुद्ध द्वादशीला तुलसी विवाह करतात. 

तुळशीचे धार्मिक आणि शास्त्रीय महत्त्व : तुळस ही बहुगुणी व प्रभावी औषध आहे. त्यामुळे शास्त्राने देवपूजा व श्राद्ध यामध्ये तुळस आवश्यक सांगितली आहे. एखाद्याच्या गळ्यात तुळशीची माळ असणे, हे धार्मिकतेचे व सदाचाराचे प्रतीक मानले जाते. अनेक व्याधींवर तुळस हे प्रभावी औषध आहे. श्रीविष्णूला तुळस अतिशय प्रिय आहे. तुळशीचे पान वाहिल्याने तो जितका प्रसन्न होतो, तो अन्य कशाने होत नाही. तुळशीवरील उदक मस्तकी धारण केल्यास गंगास्नानाचे पुण्य लाभते. तुळशीपूजेशिवाय नित्य पूजा पूर्ण होत नाही. मरतेवेळी अंगावर तुळशीपत्र असणारा मनुष्य वैवुंâठात जातो, अशी श्रद्धा आहे. म्हणून मृतकाच्या मुखात गंगाजळाप्रमाणे तुलसीपत्रही ठेवण्यात येते. तुळशी दुषित वायू शोषून घेत प्राणवायू सोडते, हे शास्त्रानेही सिद्ध झाले आहे. म्हणून दारोदारी तुळशी वृंदावन बांधले जाते. तसेच शहरी भागात खिडकीतल्या कुंडीत तुळशीचे रोप लावले जाते. दारात तुळशी असणे, हे शुभलक्षण मानले जाते.  

तुळशीची आरती :

जय देव जय देवी जय माये तुळशी ।निज पत्राहुनि लघुतर त्रिभुवन हे तुळशी। ब्रह्मा केवळ मूळीं मध्ये तो शौरी ।अग्रीं शंकर तीर्थे शाखापरिवारीं सेवा करिती भावें सकळहि नरनारी ।दर्शनमात्रें पापें हरती निर्धारी।

शीतल छाया भूतल व्यापक तूं कैसी ।मंजिरिची बहु आवड कमलारमणासी ।सर्व दलविरहित विष्णू राहे उपवासी ।विशेष महिमा तुझा शुभ कार्तिकमासी।

अच्युत माधव केशव पीतांबरधारी ।तुझे पूजनकालीं जो हें उच्चारी त्यासी देसी संतति संपत्ति सुखकारी ।गोसावीसुत विनवी मजला तूं तारी।

तुळशी विवाहाची पद्धत :

कार्तिक शुद्ध द्वादशीपासून पौर्णिमेपर्यंत कोणत्याही दिवशी तुलसी विवाह करण्याचीप्रथा असली, तरी प्रामुख्याने कार्तिक शुद्ध द्वादशीला तुलसी विवाह करतात. काही स्त्रिया आषाढी एकादशीला तुळशीचे रोप लावून ते वाढवतात व वरील दिवशी तिचे लग्न लावतात. 

विवाहदिनी तुळशीवृंदावन स्वच्छ व सुशोभित करतात. त्यापुढे रांगोळी काढून बाळकृष्ण व तुळशी यांची एकत्र षोडशोपचार पूजा करतात. फराळ, मिठाईचा नैवेद्य दाखवतात. सनई-चौघडे लावतात. फटाके फोडतात. उपस्थितांना अक्षता वाटून रितसर लग्नविधी करून गुरुजी मंगलाष्टक म्हणतात. अशा थाटात विवाह लावला जातो. सर्वांना प्रसाद, फराळ किंवा खाऊ वाटप केला जातो. ज्या घरात तुळशीचा विवाह होतो, त्या घरातील उपवर मुलामुलींचा विवाह सुकर होतो, अशी भाविकांची श्रद्धा असते.

कार्तिक पौर्णिमा माहिती

 आज मध्न्हानंतर कार्तिक पौर्णिमा सुरू जाहली आहे.

कार्तिक स्वामी दर्शन करूयात आपण सर्वांनी. 👏💐

कार्तिकेय प्रज्ञाविवर्धन स्तोत्र 

ॐ श्री गणेशाय नमः ।

श्री स्कंद उ॒वाच॑ 

योगीश्वरो महासेनः कार्तिकेयोऽग्निनंदनः ।

स्कंदः कुमारः सेनानीः स्वामी शंकरसंभवः ॥१॥

गांगेयस्ताम्रचूडश्च ब्रह्मचारी शिखिध्वजः ।

तारकारिरुमापुत्रः क्रौंचारिश्च षडाननः ॥२॥

शब्दब्रह्मसमुद्रश्च सिद्धः सारस्वतो गुहः ।

सनत्कुमारो भगवान् भोगमोक्षफलप्रदः ॥३॥

शरजन्मा गणाधीश पूर्वजो मुक्तिमार्गकृत् ।

सर्वागमप्रणेता च वांच्छितार्थप्रदर्शनः ॥४॥

अष्टाविंशतिनामानि मदीयानीति यः पठेत् ।

प्रत्यूषं श्रद्धया युक्तो मूको वाचस्पतिर्भवेत् ॥५॥

महामंत्रमयानीति मम नामानुकीर्तनम् ।

महाप्रज्ञामवाप्नोति नात्र कार्या विचारणा ॥६॥

इति श्रीरुद्रयामले प्रज्ञाविवर्धनाख्यं

श्रीमत्कार्तिकेयस्तोत्रं सम्पूर्णम् ॥७॥

वैकुंठ चतुर्दशीची माहिती

November 28, 2020.

आज वैकुंठ चतुर्दशी. कार्तिक शुध्द चतुर्दशीस विष्णु आणि शंकर यांची मध्यरात्री आवळीच्या झाडाखाली भेट होते. यास हरीहर भेट असे ही म्हणतात. ब्रह्मदेवास दोन पत्नी आहेत, सावित्री आणि धात्री. त्यापैकी धात्री ही आवळीच्या झाडाच्या स्वरूपात पुजली जाते. 

वामन अवतारात बळीस पाताळात घातल्या नंतर बळीला दिलेल्या वराप्रमाणे श्रीविष्णु हे आषाढी एकादशी ते कार्तिकी एकादशी म्हणजेच देवशयनी एकादशी ते प्रबोधिनी एकादशी या काळात देव पाताळात बळी कडे असतात. त्यामुळे या काळात असुरी शक्तींचा प्रादुर्भाव जास्त असतो, व त्याचा त्रास मनुष्यास होऊ नये म्हणुन व्रतवैकल्ये केली जातात. या काळात विष्णु आपली पालन पोषणाची जबाबदारी शंकरांकडे सोपवितात. वैकुंठ चतुर्दशीस शंकर ही जबाबदारी परत विष्णुकडे देऊन आपण तप करण्यास निघुन जातात , ती भेट म्हणजेच हरीहर भेट. काही ठिकाणी असे ही मानले जाते की, मोहिनीरुप धारण केल्यानंतर विष्णुंनी मोहिनीरुप त्यागून शंकराची जी भेट घेतली ती हरीहर भेट. 

वैकुंठ चतुर्दशी ही अतिशय शुभ आणि पुण्यप्रद आहे. या दिवशी मध्यरात्री श्रीविष्णुना बेल व शंकरास तुळस अर्पण केली जाते. तसेच आजच्या दिवशी वृन्दा म्हणजे तुळस आणि शाळीग्राम यांचेही पुजन केले जाते. आज पार्वती देवीस जव या धान्याची भाकरी करुन नैवेद्य दाखविला जातो, त्यामुळे किडणीशी संबधित सर्व विकार नष्ट होतात. 

एकुणच वैकुंठ चतुर्दशीस विष्णु आणि महादेव यांच्या पुजनाने भक्तास वैकुंठ लोकाची प्राप्ती होते. विष्णुना एकसहस्र कमळ अर्पण करण्याचीही पध्दत आहे.

आजच्याच दिवशी पितरांच्या मुक्तीसाठी क्षेत्राच्या ठिकाणी तर्पण देण्याचीही प्रथा आहे, कारण महाभारतात मृत्युमुखी पडलेल्या वीरांच्या मुक्तीसाठी भगवान कृष्णाने आजच्याच दिवशी श्राध्द करुन तर्पण दिले होते.

आज उज्जैन व काशी येथे हरीहर भेटीचा उत्सव मोठ्या प्रमाणात साजरा होतो.

थोडक्यात, आज वैष्णवी व शिव शक्ती एकाकार होतात. 

याचाच अर्थ विष्णु शिव ही रूपे दोन आहेत, पण शक्ती एकच आहे, या एकाकार शक्तीचा उत्सव आपण साजरा करतो. परंतु आपल्या समाज रचनेत अजुनही विष्णु मोठे की शंकर मोठे यावरुन मतभेद, वाद , संघर्ष देखील होतात. परंतु, जेथे ईश्वरी शक्तीनेच स्वतः मध्ये भेद केला नाही, त्याचा भेद करणारे आम्ही कोण? परंतु अज्ञानी मनुष्यास हे कळत नाही. 

ईश्वरी शक्ती ही अभेद्य, निर्गुण, निराकार असुन ईश्वरी लीला करण्यासाठी त्या शक्तीने अनंत रुपे धारण केली आहेत. आज वैकुंठ चतुर्दशीच्या पुण्यप्रद मुहूर्तावर त्या एकाकार महाशक्तीस आपण शरण जाऊया व त्या शक्तीस साष्टांग दंडवत घालुया.

श्रीगुरुदेव दत्त.

(प्रज्ञा बर्डे यांच्या सौजन्याने)

🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏

MeenakshiAmmanTemple

 #TamilNadu: Earthen lamps are lit at #Madurai's #MeenakshiAmmanTemple on the occasion of #KarthigaiDeepam, today. Also called Chota Diwali 😊

Am always fascinated by the temple architecture in South India.

(pic courtesy: Meenakshi Amman Temple management)

Brief history:

#MeenakshiAmmanTemple or Meenakshi Sundareshwarar Temple is a historic Hindu temple located on the southern bank of the Vaigai River in the temple city of Madurai, Tamil Nadu, India. It is dedicated to Thirukamakottam udaya aaludaiya nachiyar #Meenakshi, a form of Parvati, and her consort, Sundareshwar, a form of #Shiva. The temple is surrounded by 14 gopurams the tallest of which, the famous southern tower, rises to over 170 ft (52 m) and was built in 1559. The oldest gopuram is the eastern one, built by Maravarman Sundara Pandyan during 1216-1238. Each gopuram is a multi-storeyed structure, covered with thousands of stone figures of animals, gods and demons painted in bright hues. The outer gopuram presents steeply pyramidal tower encrusted with plaster figures, while the inner gopuram serves as the entrance to the inner enclosure of Sundareswarar shrine. The temple, like the many others in the nearby areas has been built in the traditional Dravidian style of temple architecture. The Dravidian style is highlighted by the large ornately decorated gopurams (temple towers), stone sculptures, pillars and courtyards. The temple regally swanks fourteen gopurams, all roughly 50m high, with the tallest standing at 51.9m.  The oldest gopuram at this temple was built as early as 1238...

Naraka Chaturdashi - the tale

We often hear story of Lord Krishna had 16,0000 wives, but there is a reason for it - and it’s connected to today’s day - 

Naraka Chaturdashi

The 14th day (Krishna Paksha) of the month of Kartika is today

The significance of today’s celebration is Lord Krishna’s defeat of the Asura Narakasura

Narakasura, the ruler of  Pragjyotishpur, a province to the South of Nepal. was the epitome of all things evil

He roamed across the world waging war for no reason other than the pleasure of killing and looting. He had kidnapped thousands of young girls from the places where he was victorious and forced them into servitude of every kind to him

 This caused great sorrow and grief all over the world. Eventually, their cries for rescue were heard by Krishna, who came to rescue them. He fought and killed Narakasur and liberated the 16,000 young women who had been imprisoned and enslaved.

However, when the young women and girls went to their respective homes they found no welcome, because their people thought of them as dishonoured.  So they went back to Lord Krishna who was in Dwaraka at that time, and asked for help. 

Lord Krishna, realizes the importance of giving these innocent and unfortunate women a status in life, decided to give all of them the status of his wife

 Lord Krishna thus, through his actions showed and still shows us that a woman raped or dishonored is NOT to be blamed. But she, is to be brought back into society with full respect and dignity. This is also why Lord Krishna is said to have had 16,008 wives. 

But this ultimate act of chivalry from any man or God in the history of the world,

has been distorted by many unscrupulous and wicked people and agencies to mock  and create disrespect for Hindus and Lord Krishna.

Today once again, we remember our ancestors. Lamps are lit to show mashal (torch) to the ancestors, and also do ulka-daan (Deep Daan), for their safe journey back to their Pitra Loka. 

Never feel alone, see your very existence as an expression of the love, care & service of your ancestors. They care for us, help us with their motivations & wisdom. So never ignore such unseen benevolent powers in the universe.

What & How to do :

1. It is said that on this day, early in the morning, Goddess Lakshmiji comes and resides in oil, and Gangaji comes and resides in water. So one should get up early in the morning and have a good oil massage, and then have a hot water bath. Whoever does this is blessed with the grace of Lakshmiji and Gangaji. 

Many people use a special smear, the traditional 'Upatan'. Thank God for the blessing of giving you this human body & life, and resolve to keep the body healthy and in fine shape, so as to make the best of this life.

2. Do your daily Puja / Sandhya Vandana, then do special tarpan for Lord Yama using water mixed with Til Oil. Offer water mixed with few drops of Til Oil in the south direction. Express your reverence & do namaskar to the Lord. 

Special prayers are offered to the Lord with the sankalpa that 

'May we always tread the path of goodness & righteousness. May we desist from doing any evil, with our mind or body.  May we desist from all self-centered desires, anger and greed (Kama, Krodha & Lobha). May we religiously follow the scriptures which reveal a life style which facilitate dynamic, inspired, holistic & selfless service to others.

Since ancient times, an awareness was inculcated in the minds of everyone to live a positive life and desist from the negative one

3. Then light a lamp with Til Oil, and put it in the front of your house, with the prayer and say,

 “May I and all the members of this household be blessed with virtuous deeds and thoughts, good health, and live life in such a conscientious & virtuous way that all of us attain the best in this life and also beyond, and never live an insensitive life which leads one to a life & world full of pain, problems & grief “.

 It is a blessing and an oath of chivalry and goodness…A promise that you make with your family to lead a virtuous, considerate and compassionate life.

4.Decorate an altar of Lord Krishna and offer special prayers to our sweet Lord.

5. Go and light some oil lamps in your nearby temple, the area surrounding your garden, well, village/town/city etc…In the evening decorate your home. 

Note how the sequence of lighting and decorating is….First the nearby Temple , then your garden/well ( so that others may see and enjoy), next the village/town/city and only then your home….this is how our ancestors deemed that we celebrate our sacred days with joy, generosity and in service of others.

Naraka Chaturdashi : Origin as per mythology

 Naraka Chaturdashi : Story and Origin

Deepavali is celebrated throughout the country, north India considers Naraka Chaturdashi as “Choti Diwali” but in South India Naraka Chaturdashi is the main Deepavali. Style of celebrating is same, ligting of Diya’s and letting off the crackers but both celebrate on different days, South India celebrates the Deepavali a day earlier than the North Indian’s.  Both celebrate the victory of Good over Evil but North Indians celebrate the return of Rama to his Kingdom with Sita as Deepavali and South Indians celebrate the victory of Shakti over the Evil Narakasura as the Deepavali. Festivities are on in Maharashtra, Gujarat, Tamil Nadu, Karnataka, Kerala, Andhra Pradesh and Telangana. However in the last two states some will celebrate Diwali with Lakshmi puja. 

Let us have a look at the Narakachaturdashi rituals and story.

Story of Narakasura

Hiranyaksha was a very terrifying demon he terrorized everyone alike, all the people in earth and heaven. Unable to tolerate him anymore, the people went to Lord Vishnu to protect him from Hiranyaksha. Lord Vishnu promised to help them.

When Hiranyaksha had come to know about this, he decides to hide the earth itself from the Lord so he cannot save it. When Hiranyaksha touched the earth to push her from the axis, an asura was created out of the contact between Bhumadevi, the Mother Earth and Hiranyaksha. The earth plummeted deep inside space. Lord Vishnu incarnated as a boar and held the earth in its horns and pushed her back in her axis. Lord Vishnu fought Hiranyaksha and defeated and killed him.

But a son was born to Bhumi devi, Lord Vishnu sadly tells that the Bhumi devi is an Asura and is more powerful than Hiranyaksha and it was only she who can destroy him when the time comes.

Narakasura becomes a cruel king. He defeated the Gods and had imprisoned around sixteen thousand women. He did so as he was told that only a woman could kill him. He also stole the earrings of Aditi (the mother of the Gods). The Gods decided that they must inform the Lord Krishna about the atrocities of Narakasura.

The king of the Gods Indra himself went to Lord Krishna with the request to kill the Narakasura. When Lord Krishna came to know what Narakasura was up to. He decided that the time has come to challenge him into a battle. 

Lord Krishna asks his wife Satyabhama, who is the incarnation of Bhumi Devi to come along with him for the battlefield. Satyabhama as the incarnation of Bhudevi, is the only one who can kill Narakasura. Satyabhama agreed and joined her husband willingly as she had to play an important role in this fierce battle.

There was a mountain range that protected the palace of the Narakasura. Lord Krishna shattered the whole mountain range and made way to the palace of Narakasura. There were many more mystical barriers that Krishna had to break before he entered the palace of Narakasura. The final challenge for Lord Krishna was a demon named Mura who protected the palace of Narakasura. Lord Krishna used all his weapons but none worked on Mura. He finally used his extremely powerful Sudarshan chakra and killed Mura.

After the demise of Mura, Narakasura came out to fight with Lord Krishna. Lord Krishna had become a little weak by all the battle that he fought so long. He fainted while fighting Narakasura. When Satyabhama saw this she took the place of Lord Krishna and she kills Narakasura with bow and arrow. This was because Narakasura had a boon that only a woman could kill him. All the women who were taken captive by the cruel king were made free.

In his death bed Narakasura requested Lord Krishna and his wife to forgive him and that his death be celebrated and not be mourned. They both blessed him saying that his death will always be remembered and celebrated. It will be a day of joy and celebrations. This is exactly what happened. Even today this day is celebrated as the Naraka Chaturdashi.

How is it Celebrated

When Lord Krishna and his wife Satyabhama returned after killing the demon Narakasura they were given a royal bath to clean their bodies of the blood stains of the demon. This is why you will notice that the bath is given so much importance on Naraka Chaturdashi.

In Southern states The night before the Naraka Chaturdashi the pots are decorated and marigold garlands are placed on them. Mango leaves are also filled in the pot with water. This water is heated in the morning and is used for bath. one must take this bath before the sun rises. The house is washed and decorated with (rangoli) patterns with geru (red oxide). 

For Diwali Festival, in the traditional pooja room, betel leaves, betel nuts, plaintain fruits, flowers, sandal paste, kumkum, gingelly oil, turmeric powder, scented powder is kept. Crackers and new dresses are placed in a plate after smearing a little kumkum or sandal paste.

The Diwali day begins with everyone in the family taking an oil bath - abhyang snan - before sunrise, a custom arising from a belief that having an oil bath in the morning on the day of diwali is equivalent to taking bath in the Ganges. Before the bath, elders in the house apply gingelly oil on the heads of the younger members.

The custom is to first take a small quantity of deepavali utna (medicinal, ayurvedic paste) after the oil bath and then have breakfast. Often sweets are eaten after wearing new clothes. 

Crackers are usually burst only after the bath. Meanwhile, (oil lamp) is lit in the pooja room. Mats or wooden planks are placed facing east. 

After naivedya (offering to the Gods) of the items, a plaintain fruit is given to each member of the family followed by betel leaves and betel nuts. Those who have to perform ‘pitru tarpanam’ will have a second bath perform the tarpanam and don’t eat rice at night.

In Maharashtra, families celebrate this day by getting up early in the morning and having an abhyanga snan with ‘ubtan’. This ubtan is a mixture of chandan, ambe haldi, multani mitti, khus, Rose, besan. People worship the Lord by visiting temple early in the morning and bursting crackers.

Tales and traditions of Diwali Festival

 

The grand festival season has already begun!  No matter where we live in this vast country and what faith we belong to, if there’s one festival that connects us together, it’s Diwali. While most other festivals are celebrated in small pockets in the country, Diwali is celebrated across the length and breadth of India. Of course, being the diverse country India is, every community, every region, every culture has its own way of celebrating this festival of lights.

The traditions and celebrations are many. And so are the stories! Mythology and folklore go hand in hand and we often find different versions of mythological legends behind Diwali woven into the folklore.

Here’s a look at some of the fascinating stories behind the festival.

For most, Diwali is the celebration of King Rama’s return to Ayodhya after his victory over Ravana, as told in the epic Ramayana. Others trace the origin of the festival to the Mahabharata, where Diwali is marked by the return of the five Pandavas from their exile in the forest. 

In another version from the mountains of Himachal, the great war of Mahabharata began on the first day of Diwali. During the celebration there, locals dance and sing folklores related to the epic Mahabharata. Another tale behind the festival marks the day of Narak Chaturdashi, the 14th day of the second half of the month Ashvin and the second day of Diwali, as the day when Lord Krishna slew the devil Narakasur and freed the 16,000 women he had held captive.

Sometimes, folk tales have a more interesting take on their mythological roots. In Andhra folklore, Narakasur is believed to have been killed not by Krishna but by his wife Satyabhama. As the story goes, Narakasur could only be killed by his own mother, and his mother had died when he was a child. This had rendered him immortal in a sense.

However, Krishna was aware that Satyabhama was a reincarnation of Narakasur’s mother and therefore he took her to the battlefield, where she killed the demon.

Another day, considered to be part of the Diwali celebration, is Bhau Beej (as referred to in Goa, Maharashtra and Karnataka). It is also known as Bhai Tika, Bhathru Dwithiya, Bhai Dooj in the northern parts of the country. As the story goes, the God of Death, Yamraj, visited his sister Yami (or Yamuna) on this special day. For this reason, the day is also known as Yama Dwitiya. Another story links this day to the Narkasur-Krishna story. It says that Krishna returned victorious to his sister Subhadra after killing Narakasur and was welcomed by her with rituals like tilak and aarti.

In later times, the festival of Diwali also came to be associated with the coronation of King Vikramaditya, the benevolent and brave emperor of Ujjain, and took place on the day of Padwa or Varshapratipada.

According to Jain texts, Lord Mahavira, the twenty-fourth and last tirthankara, is said to have attained Nirvana on the day of Diwali.

Yet another story links the day of Balipratipada to the story of King Mahabali and Lord Vishnu’s fourth incarnation, Vamana. Balipratipada is said to be the day when Vamana sent the ambitious King Mahabali back to the underworld on the request of Indra and other gods. However, it’s believed that Mahabali was a benevolent king and therefore he was given a boon by Lord Vishnu so that he could visit his kingdom once a year. The festival of Onam is celebrated in Kerala to mark the annual visit of King Mahabali to his people.

In West Bengal, Goddess Kali is worshipped on Diwali. Kali was born from Goddess Durga’s forehead to restore peace in heaven and on earth. 

After destroying all the demons, she wore a garland of the slain demon heads around her neck. However, she lost control and started destroying anything that came in her way.

To stop her, Lord Shiva lay down in her path and, upon unknowingly stepping on him, she recovered her senses.

Given the many different stories and events related to the festival, it is not surprising then that Diwali is celebrated on different dates around the country.

In Himachal Pradesh, at Ani and Nirmand in Kullu district, Shillai in Sirmaur district, and Chopal in Shimla district, Diwali is celebrated a month after it’s celebrated in the rest of the country. This is the reason that it’s not simply called Diwali; it’s known as Budhi Diwali (meaning old Diwali). As victorious Rama returned, the news spread in his kingdom.

The people of Ayodhya were ecstatic at their beloved King’s return after 14 long years and therefore celebrated by lighting lamps and distributing sweets. But because the mountainous northern region was far away from the capital, it took a month for the news to reach there. They started the celebrations as soon as they got the news; however, it was a month after the celebrations took place in the rest of the kingdom.

The festival, in the part of the country, is also associated with the killing of two demons Dano and Asura, who lived in Nirmand disguised as snakes. Animal sacrifice, therefore, is one of the important rituals of Buddhi Diwali.

Whether you’re a believer of these legends and stories or not, there is one thing you’re sure to do on Diwali, and that is to celebrate it with lights. Homes, streets, parks and, most importantly, people’s hearts are illuminated with a warm golden glow during the festival season, and this is what brings the entire country together during the festive season.

दिवाळी पाडवा : साडेतीन मुहूर्तांपैकी एक

 दिवाळी पाडवा :  साडेतीन मुहूर्तांपैकी एक

कार्तिक महिन्याचं आगमन होत आहे हे कळायला कॅलेंडरमध्ये डोकवावं लागत नाही. 

पहाटेचा सुखद गारवा, गार वाऱ्याची मंद झुळूक, स्वच्छ निळेभोर आकाश, त्यावर तरंगणारे पांढऱ्याशुभ्र ढगांचे आणि पक्ष्यांचे थवे, चुरचुरीत नवीकोरी स्वच्छ हवा असा सगळा माहौल कार्तिक महिन्याची चाहूल देतच असतो. 

या दिवसांत पावसाळय़ानंतरचं जमिनीचं हिरवंगार रूप ठायीठायी नजरेत भरतं. या हिरव्यागार गालिच्यावर पिवळय़ाजर्द सोनकीच्या फुलांची, झेंडूच्या नारिंगी-पिवळय़ा रंगांची आणि निळय़ा, गुलाबी, जांभळय़ा रानफुलांची वेलबुट्टी उठून दिसत असते. सर्व वातावरणातच एक ताजेपणा, नावीन्य भरून राहिलेलं असतं.  

एरवी आपल्या देशाला ठळक तीन मोसमांचं सौंदर्य लाभलेलं आहे. चैत्रपालवीपाठोपाठ येणारं वैशाखातलं रणरणीत, झगझगीत ऊन आणि त्याला प्रतिसाद देणारे लालजर्द पाकळय़ांचे गुलमोहोर, लालभडक ज्वालाफुलांचे मुकुट ल्यायलेले पळसवृक्ष, जांभळय़ा मोहोराचे नीलमोहोर, पिवळय़ाजर्द फुलांचे झुंबरासारखे घोस लटकलेले कॅशिया यांचा बहर नजरेत मावत नाही इतका उत्फुल्ल असतो. त्यानंतर येणाऱ्या पावसाळय़ाचं बहारदार रूप तर शतकानुशतकं कित्येक कवींची प्रतिभा जागवणारं ठरलं आहे. कधी हलकाहलका शिडकावा करणारा, तर कधी मुसळधार बरसणारा हा पाऊस वैशाख वणव्यानंतर धरित्रीला थंडावा देतो.

आणि त्यानंतर सुरू होतो थंडीचा मोसम. आपल्याकडे वर्षांतले पावसाळय़ातले पावसाची झड लागून राहिलेले काही दिवस वगळता जवळजवळ आठ-नऊ महिने हवेत उष्णताच असते. अपवाद फक्त थंडीच्या दोन-अडीच महिन्यांचा आणि आपल्या संपूर्ण देशात पार दक्षिणेपासून उत्तरेपर्यंत आणि पूर्वेपासून पश्चिमेपर्यंतचा वर्षांतला हा सगळय़ात सुंदर मोसम कार्तिक महिन्यापासून सुरू होतो. म्हणूनच कार्तिक, मार्गशीर्ष आणि पौष या महिन्यांची आपण अगदी वाट पाहात असतो.

आणि आपल्याकडच्या कृषिप्रधान संस्कृतीमुळे पौराणिक महत्त्व दिले गेलेले आपले सर्व सण-वार या तीन ठळक मोसमांवरच प्रामुख्यानं आधारलेले आहेत. 

अंधकाराचा नाश करून दिव्यांचा प्रकाश उजळवणारा दीपावलीचा सण याच थंडीच्या मोसमाच्या सुरु वातीलाच येतो. 

दिवाळीत नरकचतुर्दशी आणि लक्ष्मीपूजन यानंतर येणारा कार्तिक शुद्ध प्रतिपदा हा दिवस पाडवा म्हणून साजरा केला जातो हे आपल्याला माहीत आहेच. पूर्वापार हा दिवस नव्या सुरु वातीचाच मानला जातो.

विक्रम संवत कालगणनेचा प्रारंभ या दिवशी होतो. उज्जैनीचा राजा विक्रमादित्य यानं शकांचं आक्रमण परतवून लावलं, त्यांचा पाडाव केला, त्या विजयाचं प्रतीक म्हणून विक्रमादित्यानं विक्रमसंवत ही कालगणना सुरू केली. इ. स. पूर्व ५७ पासून ही कालगणना प्रचलित आहे. इ. स. पूर्व काळातल्या संस्कृतीच्या वैभवाचं, सर्वागीण सभ्यतेचं आणि एकछत्री राज्यव्यवस्थेचं हे एक उदाहरण आहे.

हा दिवस बलिप्रतिपदा म्हणूनही ओळखला जातो. बळीराजासारख्या प्रजाहितदक्ष, दानशूर, पण अहंमन्य बनलेल्या राजाला बटु वामनाने तीन पावलांत भानावर आणलं. त्याचा हा दिवस मानला जातो. याचबरोबर नव्या गोष्टींची, उपक्रमांची सुरुवात करण्याच्या वर्षांतील साडेतीन मुहूर्तापैकी हा दिवस अध्र्या मुहूर्ताचा समजला जातो हे आपण सर्वजण जाणतोच.

पौराणिक महत्त्व असलेला आणि कृषिप्रधान संस्कृतीचं प्रतिबिंब दाखवणारा कार्तिक महिन्याचा हा आरंभदिन आणखीही एका दृष्टीनं महत्त्वाचा आहे. परंपरेनं पती आणि पत्नी यांनी परस्परांविषयीची कृतज्ञता व्यक्त करून आपल्या नात्याला एक नवं, अर्थपूर्ण वळण देण्याचा हा दिवस आहे. आपल्या मनात दिवाळीतल्या पाडव्याविषयीचं एक पारंपरिक चित्र, एक संकल्पना असते. वस्त्रालंकारांनी सजलेली पत्नी हातात तबक घेऊन आपल्या पतीला ओवाळते आहे. निरांजनातल्या ज्योतींचा मंद प्रकाश दोघांच्याही चेहऱ्यांवर पडला आहे आणि त्यात परस्परांविषयीचा विश्वास, प्रेम आणि आदर लख्ख दिसत आहे. आजही हे चित्र बदललेलं नाही. स्त्रीनं पुरु षांच्या बरोबरीनं किंवा काकणभर अधिकच सर्वच क्षेत्रांत यशाची शिखरं गाठली आहेत. तरी आपलं घरकुल प्रेमानं सांभाळणारी, आपल्या मुलांचं संगोपन डोळय़ांत तेल घालून करणारी, कुटुंबातलं सामंजस्य, नात्यांतला स्नेह यांची जोपासना जाणीवपूर्वक करणारी ही तिची भूमिका ती आजही तितक्याच जिव्हाळय़ानं साकारते आहे. तिची ही शक्ती, तिचं हे सामथ्र्य जाणूनच पती त्याच्या कृतज्ञतेचं प्रतीक म्हणून तिला पाडव्याच्या दिवशी ओवाळणी म्हणून तिची आवडती एखादी भेटवस्तू देतो.

कालानुरूप पती-पत्नी यांच्या नात्यात बदल होतो आहे. ते आता अधिकाधिक  बरोबरीचं, सामंजस्याचं होतं आहे. मुळात विश्वास, प्रेम यावर आधारलेलं पती-पत्नीचं नातं निभवायला सर्वात कठीण! एक उत्तम सहजीवन साकारणं ही एक कौशल्याची गोष्ट आहे. त्याकरिता दोघांनाही अनेक कसोटय़ांतून सतत पार पडावं लागतं.  खरंतर प्रत्येकच नातं सतत बदलत असतं. ते कधीच एका जागी स्थिर, अडकलेलं असू शकत नाही. आजूबाजूची बदलती परिस्थिती, बदलता काळ, वाढत जाणारं वय, अनुभवांची वाढती शिदोरी, त्यानं येणारी जाण, यानं खरं म्हणजे कुठलंही नातं अधिकाधिक प्रगल्भ होत गेलं पाहिजे. मग त्याला पती-पत्नीच्या नात्याचा अपवाद तरी कसा असेल? पण हे नातं अनेक स्तरांवरचं आणि आयुष्यभराच्या एकमेकांच्या सततच्या साथीचं असल्यानं काहीवेळा ते अधिक गुंतागुंतीचं आणि अवघड बनून जातं. परस्परांविषयीचे समज-गैरसमज, संशय, एकमेकांना गृहीत धरण्याची सवय, वरचढ ठरण्याची वृत्ती अशा अनेक गोष्टींचं ग्रहण या नात्याला लागू शकतं. या सर्व झालेल्या चुका विसरून नव्यानं या नात्याला उजाळा देण्याचा मन:पूर्वक प्रयत्न पाडव्याच्या दिवशी केला जातो.

सहसा पती-पत्नीच्या सहजीवनाची सुरु वात खूप आकांक्षांनी, उत्साहानं भारून केली जाते. नात्यातला हा सुरुवातीचा काळ एकमेकांच्या सहवासात हरवण्याचा असतो. एकमेकांशिवाय काहीही करायला सुचत नाही असं वाटण्याचा असतो. मग हळूहळू व्यावहारिक जगात एक जोडपं म्हणून जगायला लागताना, वावरताना एकमेकांच्या स्वभावातले कंगोरे बोचायला लागतात. शिवाय कुटुंबात राहताना केवळ एकमेकांपुरतंच हे नातं मर्यादित राहात नाही. त्याला जोडून इतर अनेक नात्यांचा गोफ होतो आणि खरी परीक्षा सुरू होते.

विशीतलं हे जोडपं तिशीत प्रवेश करतं. त्यांचे जगण्याचे प्राधान्यक्रम बदलतात. पुढची  जवळजवळ वीस र्वष वयानं ज्येष्ठ होत जाणाऱ्या आई-वडिलांची जबाबदार मुलं आणि वाढत्या वयाच्या मुलांचे जबाबदार, सुजाण आई-बाबा अशी दुहेरी भूमिका निभावण्याची त्यांची कसरत सुरू राहते. शिवाय, स्वत:ला काय करायचं आहे, नोकरी-व्यवसायात कोणती उद्दिष्टं गाठायची आहेत याचं भान ठेवून तीही धडपड चालूच असते. आर्थिक जबाबदारीचं आव्हान याच काळात सर्वाधिक पेलावं लागतं. या सर्व धडपडीत पती-पत्नीत परस्पर सामंजस्य आणि आदर असण्याची नितांत गरज असते. कारण घराबाहेरच्या आणि आतील परिस्थितीच्या ताणतणावांमुळे काहीवेळा अकारण चिडचिड, राग, संताप यांचे उद्रेक होण्याची शक्यता असते. अशा वेळी जोडीदारानं या लक्षणांमागचं कारण समजून घेण्याचा प्रयत्न करावा लागतो आणि प्रसंगानुरूप स्वत: शांत राहून समजुतीनं घेण्याची गरज असते.

सुरु वातीला हे जमत नाही. दोन्ही बाजूंनी तीव्र मतप्रदर्शन झाल्यानं वाद-भांडणं होऊ शकतात. पण जसजसं सहजीवन परिपक्व होत जातं तसतशी एकमेकांच्या स्वभावाची, सामर्थ्यांची, उणिवांची खरी ओळख पटत जाते आणि त्यानुरूप जमवून घेण्याची सवयही दोन्ही बाजूंनी लागते. या सर्व प्रवासात पती आणि पत्नी हे नातं बरोबरीचं आहे याची जाणीव मात्र या दोघांना आणि कुटुंबातील इतरांनाही असावी लागते.

आजच्या काळाच्या संदर्भात बोलायचं झालं तर मघाशी म्हटल्याप्रमाणे कामांची पारंपरिक विभागणी आता हळूहळू मोडीत निघते आहे. घर सांभाळणं, मुलांचं संगोपन, व्यक्तिगत ध्येयप्राप्ती, आव्हानं आणि अर्थार्जन या सर्व आघाडय़ांवर परस्पर संमतीनं आताच्या नव्या कुटुंबात वाटणी केली जात आहे. एप्रन लावून झटपट ब्रेक फास्ट बनवून टेबलवर मांडणारा किंवा कामानिमित्त पत्नी बाहेरगावी गेलेली असताना घराची व्यवस्था, मुलांचं सगळं काही उत्तम रीतीनं सांभाळणारा हसतमुख नवरा आता दुर्मिळ राहिलेला नाही. बदलत्या काळातल्या बदलत्या कुटुंबव्यवस्थेत पती-पत्नीच्या नात्यांचे आयाम बदलत चालले आहेत आणि तरीही पाडव्याच्या ओवाळणीमागची भावना मात्र तशीच बावनकशी सोन्यासारखी अस्सल लखलखीत स्नेहाची, प्रेमाची आहे. ती तशीच टिकून राहावी म्हणून एकमेकांना आहोत तसं स्वीकारणं, एकमेकांच्या सामर्थ्यांविषयीचं कौतुक करणं, एकमेकांना सांभाळून घेणं, एकमेकांना गृहीत न धरणं, एकमेकांना अवकाश देणं, घरामध्ये काही मूल्य आणि उद्दिष्टं यांची एकत्रित जपणूक करणं अशा काही गोष्टी जाणीवपूर्वक कराव्या लागतात.

असं केल्यानं प्रेमाचं एक वर्तुळ बनतं आणि ते अख्ख्या घरकुलात पसरत जातं. त्याचं प्रतीक म्हणून पाडवा साजरा केला जावा. तो केवळ एक पती-पत्नी डे नसावा, तर केवळ आनंदानं एकमेकांकरताच म्हणून काही गोष्टी करण्याचा असावा. सतत नव्यानं पती-पत्नीतल्या नात्याला दृढ करणारा, एकमेकांच्या साथीनं वाढण्याचा, परस्परांविषयीचं प्रेम, विश्वास आणि आदर वृद्धिंगत करणारा असावा

लक्ष्मी पूजन

 घर असो किंवा कार्यालय….दिवाळीमध्ये लक्ष्मीपूजनाला प्रत्येक ठिकाणी मोठं महत्त्व आहे. लक्ष्मीपूजनाच्या दिवशी विशिष्ट मुहूर्तावर लक्ष्मीची पूजा केली जाते. 

दिवाळीचा सण मोठा, नाही आनंदाला तोटा असे म्हणत हा मांगल्यपूर्ण सण मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. दिव्यांची आणि त्याबरोबरीने आनंदाची उधळण करणारा हा सण राज्यासह देशविदेशात साजरा केला जातो. दिवाळीमध्ये लक्ष्मीची पूजा करून आपल्यावर तिचा कृपा-आशीर्वाद राहावा, यासाठी मनोकामना केली जाते.

यंदा लक्ष्मीपूजन करण्याचा उत्तम मुहूर्त सायंकाळी ६ वाजून १२ मिनिटांपासून ते रात्री ८ वाजून ३९ मिनिटांपर्यंत आहे. या प्रदोषकाली लक्ष्मी-कुबेर पूजन केल्याने आपल्या कुटुंबावर त्याचा सदैव आशीर्वाद राहील अशी माहिती खगोलशास्त्राचे गाढे अभ्यासक आणि पंचांगकर्ते दा. कृ.सोमण यांनी दिली. अश्विन कृष्ण अमावास्येच्या मुहूर्तावर घरात कुटुंबातील सर्वांच्या उपस्थितीत ही पूजा करावी. यावेळी घरातील लक्ष्मी म्हणजेच धनाची विशेषत्त्वाने पूजा केली जाते. यावेळी देवाला आणि धनाला धने, गूळ, साळीच्या लाह्या, बत्तासे इत्यादी पदार्थांचा नैवेद्य दाखविला जातो. त्यानंतर तो प्रसाद म्हणून खाल्ला जातो.

लक्ष्मीपूजनाच्या दिवशी श्रीविष्णूने लक्ष्मीसह सर्व देवांना बळीच्या कारागृहातून मुक्त केले अशी कथा आहे. प्रातःकाळी अभ्यंगस्नान करून देवपूजा, ब्राह्मणभोजन आणि प्रदोषकाळी (संध्याकाळी)  सुशोभित केलेल्या मंडपात लक्ष्मी, श्रीविष्णु इत्यादी देवता आणि कुबेर यांची पूजा, असा लक्ष्मीपूजनाचा विधी आहे. अश्विन अमावास्येच्या रात्री लक्ष्मी सर्वत्र संचार करते आणि आपल्या निवासासाठी योग्य असे स्थान शोधू लागते. जेथे चारित्र्यवान, कर्तव्यदक्ष, संयमी, धर्मनिष्ठ, देवभक्त आणि क्षमाशील पुरुष आणि गुणवती आणि पतीव्रता स्त्रिया असतात, त्या घरी वास्तव्य करणे लक्ष्मीला आवडते, अशी आख्यायिका आहे.

धनतेरेस बद्दल माहिती

 धनतेरेस

हिंदू दिनदर्शिके प्रमाणे कृष्ण पक्षाच्या त्रयोदशीला धनतेरस सण साजरा करतात. या दरम्यान गोत्रिरात्र उपवास सुरू होतात. या दिवशी खरेदी करणे शुभ मानले जाते. 

दिवशी 5 खास वस्तू विकत घेण्यासाठी शुभ मुहूर्त जाणून घ्या- 

1 सोनं - या दिवशी सोनं किंवा चांदीचे दागिने घेण्याची प्रथा आहे. सोनं हे लक्ष्मी आणि बृहस्पतीचे प्रतीक आहे. म्हणून सोनं घ्यावे. काही लोक सोनं किंवा चांदीची नाणी देखील विकत घेतात.

2 भांडे - या दिवशी जुन्या भांड्यांना बदलून यथाशक्ती तांबे, पितळ, चांदीची घरगुती नवीन भांडी खरेदी करतात. पितळ्याची भांडी हे लक्ष्मी आणि बृहस्पतीचे प्रतीक आहे. म्हणून या दिवशी सोनं घेऊ शकत नसल्यास पितळ्याची भांडी आवर्जून घ्या

3 धणे - या दिवशी जिथे ग्रामीण क्षेत्रात धण्याचे बियाणं विकत घेतात तिथे शहरी भागात पूजेसाठी अख्खे धणे विकत घेतात. या दिवशी कोरडे धणे वाटून गुळासह मिसळून एक मिश्रण बनवून नैवेद्य तयार करतात.

4 नवीन कापड - या दिवशी दिवाळीसाठी नवे कापडे घेण्याची प्रथा आहे.

5 इतर वस्तू - या शिवाय या दिवशी दिवाळीच्या पूजेसाठी लक्ष्मी-गणेशाची मूर्ती, खेळणी, साळीच्या लाह्या-बत्ताशे इत्यादी विकत घेतात. या दिवशी लक्ष्मी, गणेश, कुबेर, धन्वंतरी आणि यमराजची पूजा केली जाते. या दिवशी ग्रामीण भागात प्राण्यांची पूजा करतात. 

 

पूजेचे मुहूर्त -

यंदा धनतेरसची त्रयोदशी तिथी 12 नोव्हेंबर 2020 गुरुवारी रात्री 9 वाजून 30 मिनिटापासून सुरू होऊन 13 नोव्हेंबर शुक्रवारी संध्याकाळी 5 वाजून 59 मिनिटापर्यंत असणार. 

13 नोव्हेंबर अनुसार यंदाच्या धनतेरसच्या पूजेसाठी संध्याकाळी 5 वाजून 28 मिनिटापासून संध्याकाळी 5 वाजून 59 मिनिटा या दरम्यान मुहूर्त आहे. खरेदी करण्यासाठी धनतेरस मुहूर्त - 17:34:00 ते 18:01:28 पर्यंत असणार.

खरेदीचे मुहूर्त - 

* 12 नोव्हेंबर खरेदारी करावयाची असल्यास सकाळी 11:20 ते 12:04 पर्यंत अभिजित मुहूर्त आहे. नंतर रात्री 8:32 ते 9:58 पर्यंत अमृत काळ असणार.

* 13 नोव्हेंबर रोजी खरेदी करावयाची असल्यास सकाळी 11:20 ते 12:04 पर्यंत अभिजीत मुहूर्त आहे.

* 12 नोव्हेंबर 2020, गुरुवार रात्री 9:30 पासून 13 नोव्हेंबर सकाळी 6:42 मिनिटा पर्यंत, नक्षत्रे हस्त, चित्रा तिथी त्रयोदशी.

* 13 नोव्हेंबर 2020, शुक्रवारी सकाळी 6 वाजून 42 मिनिटे पासून संध्याकाळी 5 वाजून 59 मिनिटापर्यंत, नक्षत्र - चित्रा आणि तिथी त्रयोदशी तिथी असणार.

वसुबारस चा सण

 आश्विन कृष्ण द्वादशीस वसुबारस हा सण साजरा केला जातो. या दिवसाला गोवत्स द्वादशी असेही म्हणतात. 

 

काय आहे यामागील कथा

अशी कथा आहे की समुद्रमंथनातून पाच कामधेनू उत्पन्न झाल्या होत्या. त्यातून नंदा नावाच्या धेनूला उद्देशित ठेवून हा सण साजरा केला जातो. अनेक जन्मांच्या इच्छा पूर्ण होण्यासाठी व गायीच्या शरीरावर जेवढे केस आहे तेवढे वर्ष स्वर्गात वास व्हावा या कामनांपुरतीसाठी ही पूजा केली जाते.

तसेच असे म्हणतात की या दिवशी श्री विष्णूंची आपतत्त्वात्मक तरंग सक्रिय होऊन ब्रह्मांडात येते. ह्या तरंगा विष्णुलोकातील कामधेनू अव‍तरित करते. म्हणून तिच्याप्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी गायीची पूजा केली जाते.

आपला देश कृषिप्रधान असल्याने या दिवसाचे विशेष महत्त्व आहे. गायीच्या पोटात तेहतीस कोटी देव आहेत असे मानले जाते. म्हणून गायीची पूजा करण्याची प्रथा पडली आहे. पाहू कसा साजरा केला जातो हा दिवस

असा साजरा करावा हा सण

या दिवसापासून अंगणात रांगोळी काढून दिवाळी सणाची सुरुवात होते. 

ह्या दिवशी संध्याकाळी गाय आणि वासरू ह्यांची पूजा केली जाते.

गायीच्या पायावर पाणी टाकावे.

गायीला हळद-कुंकू, फुले, अक्षता वाहून फुलांची माळ घालावी.

वासराची अश्यारिती पूजा करावी.

निरांजनाने ओवाळून घ्यावे.

गायीच्या अंगाला स्पर्श करावे.

गाय- वासराला गोडाचा नैवेद्य दाखवावा.

नंतर गायीला प्रदक्षिणा घालावी.

जवळपास गाय उपलब्ध नसल्यास घरी पाटावर रांगोळीने किंवा तांदळाने गाय- वासराचे चित्र रेखावे व पूजा करावी

या दिवसाचे काही नियम

स्त्रिया या दिवशी दिवसभर उपास करतात.

ह्या दिवशी गहू, मूग खात नाही.

स्त्रिया बाजरीची भाकरी आणि गवारीच्या शेंगांची भाजी खाऊन उपास सोडतात.

या दिवशी दूध, दुधाचे पदार्थ, तळलेले पदार्थ खात नाहीत. 

या दिवशी तव्यावर बनवलेले पदार्थही खात नाहीत.

आपल्याला दूध देऊन आपले पोषण करणार्‍या या प्राण्याप्रती कृतज्ञता म्हणून हा दिवस साजरा केला जातो. आपल्या मुला-बाळांना चांगले आरोग्य मिळावे व सुख लाभावे म्हणून स्त्रिया ही पूजा करतात.